بەلەد سۈرىسى
مەككىدە نازىل بولغان، جەمئىي 20 ئايەتمەنىسى: شەھەر. ئاتىلىش سەۋەبى: مەككە شەھىرى بىلەن قەسەم قىلىنىپ باشلانغان
-
(90-سۈرە بەلەد، 1-ئايەت)بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَٰنِ الرَّحِيمِ لَا أُقْسِمُ بِهَٰذَا الْبَلَدِ
بۇ شەھەر (يەنى مەككە) بىلەن قەسەم قىلىمەن
بۇ شەھەر (مەككە) بىلەن قەسەم قىلىمەنكى [1].
-
(90-سۈرە بەلەد، 2-ئايەت)وَأَنْتَ حِلٌّ بِهَٰذَا الْبَلَدِ
(ئى مۇھەممەد!) بۇ شەھەردە (ئۇرۇش قىلىش) ساڭا ھالالدۇر
(ئى مۇھەممەد!) سەن بۇ شەھەردە چەكلىمىگە ئۇچرىمايسەن [2].
-
(90-سۈرە بەلەد، 3-ئايەت)وَوَالِدٍ وَمَا وَلَدَ
ئادەم (ئەلەيھىسسالام) ۋە (ئۇنىڭ ياخشى) پەرزەنتلىرى بىلەن قەسەم قىلىمەن
ئادەم ئاتا بىلەن ۋە ئۇنىڭ ئەۋلادلىرى بىلەن قەسەم قىلىمەنكى [3].
-
(90-سۈرە بەلەد، 4-ئايەت)لَقَدْ خَلَقْنَا الْإِنْسَانَ فِي كَبَدٍ
بىز ئىنساننى ھەقىقەتەن جاپا ـ مۇشەققەت ئىچىدە قىلىپ ياراتتۇق
بىز ئىنساننى ھەقىقەتەن جاپا-مۇشەققەت ئىچىگە ياراتتۇق [4].
-
(90-سۈرە بەلەد، 5-ئايەت)أَيَحْسَبُ أَنْ لَنْ يَقْدِرَ عَلَيْهِ أَحَدٌ
ئۇ ئۆزىگە ھېچ كىشىنىڭ كۈچى يەتمەيدۇ دەپ ئويلامدۇ؟
ئۇ بەتبەخت ئادەم ئۆزىگە ھېچ كىشىنىڭ كۈچى يەتمەيدۇ دەپ ئويلامدۇ؟ [5].
-
(90-سۈرە بەلەد، 6-ئايەت)يَقُولُ أَهْلَكْتُ مَالًا لُبَدًا
ئۇ: «كۆپ مال سەرپ قىلدىم» دەيدۇ
ئۇ: «(مۇھەممەد بىلەن قارشىلىشىشقا) كۆپ مال-دۇنيا سەرپ قىلدىم» دەيدۇ [6].
-
(90-سۈرە بەلەد، 7-ئايەت)أَيَحْسَبُ أَنْ لَمْ يَرَهُ أَحَدٌ
ئۇ ئۆزىنىڭ (مال) سەرپ قىلغانلىقىنى ھېچ كىشى كۆرمىدى دەپ ئويلامدۇ؟
ئۇ بۇنى ھېچ كىشى كۆرمىدى دەپ ئويلامدۇ؟ [7].
-
(90-سۈرە بەلەد، 8-ئايەت)أَلَمْ نَجْعَلْ لَهُ عَيْنَيْنِ
ئىنسان ئۈچۈن ئىككى كۆز، بىر تىل، ئىككى كالپۇك ياراتمىدۇقمۇ؟ ئۇنىڭغا ياخشى يول بىلەن يامان يولنى كۆرسەتمىدۇقمۇ؟
بىز ئىنسان ئۈچۈن ئىككى كۆز، بىر تىل، ئىككى كالپۇك ياراتمىدۇقمۇ؟ ئۇنىڭغا ياخشى يول بىلەن يامان يولنى كۆرسەتمىدۇقمۇ؟ [8ـ10]
-
(90-سۈرە بەلەد، 9-ئايەت)وَلِسَانًا وَشَفَتَيْنِ
ئىنسان ئۈچۈن ئىككى كۆز، بىر تىل، ئىككى كالپۇك ياراتمىدۇقمۇ؟ ئۇنىڭغا ياخشى يول بىلەن يامان يولنى كۆرسەتمىدۇقمۇ؟
بىز ئىنسان ئۈچۈن ئىككى كۆز، بىر تىل، ئىككى كالپۇك ياراتمىدۇقمۇ؟ ئۇنىڭغا ياخشى يول بىلەن يامان يولنى كۆرسەتمىدۇقمۇ؟ [8ـ10]
-
(90-سۈرە بەلەد، 10-ئايەت)وَهَدَيْنَاهُ النَّجْدَيْنِ
ئىنسان ئۈچۈن ئىككى كۆز، بىر تىل، ئىككى كالپۇك ياراتمىدۇقمۇ؟ ئۇنىڭغا ياخشى يول بىلەن يامان يولنى كۆرسەتمىدۇقمۇ؟
بىز ئىنسان ئۈچۈن ئىككى كۆز، بىر تىل، ئىككى كالپۇك ياراتمىدۇقمۇ؟ ئۇنىڭغا ياخشى يول بىلەن يامان يولنى كۆرسەتمىدۇقمۇ؟ [8ـ10]
-
(90-سۈرە بەلەد، 11-ئايەت)فَلَا اقْتَحَمَ الْعَقَبَةَ
ئۇ داۋان ئاشمىدى
شۇنداق تۇرسا، ئۇ نېمىشقا داۋان ئاشمىدى [11].
-
(90-سۈرە بەلەد، 12-ئايەت)وَمَا أَدْرَاكَ مَا الْعَقَبَةُ
داۋان ئېشىشىنىڭ نېمىلىكىنى قانداق بىلەتتىڭ؟
(ئى مۇھەممەد!) سەن داۋان ئېشىشىنىڭ نېمىلىكىنى بىلەمسەن؟ [12].
-
(90-سۈرە بەلەد، 13-ئايەت)فَكُّ رَقَبَةٍ
(داۋان ئېشىش دېگەن) قۇل ئازاد قىلماقتۇر
قۇل ئازاد قىلماقتۇر [13]،
-
(90-سۈرە بەلەد، 14-ئايەت)أَوْ إِطْعَامٌ فِي يَوْمٍ ذِي مَسْغَبَةٍ
ياكى ئاچارچىلىق كۈندە تۇغقانچىلىقى بولغان يېتىمگە ياكى توپىدا ياتقان مىسكىن (يەنى ھالى ناچار كەمبەغەل) گە تاماق بەرمەكتۇر
ياكى ئاچارچىلىق يۈز بەرگەن كۈنلەردە تۇغقانچىلىقى بار يېتىمگە ياكى توپىدا ياتقان مىسكىنگە تاماق بەرمەكتۇر [14ـ16].
-
(90-سۈرە بەلەد، 15-ئايەت)يَتِيمًا ذَا مَقْرَبَةٍ
ياكى ئاچارچىلىق كۈندە تۇغقانچىلىقى بولغان يېتىمگە ياكى توپىدا ياتقان مىسكىن (يەنى ھالى ناچار كەمبەغەل) گە تاماق بەرمەكتۇر
ياكى ئاچارچىلىق يۈز بەرگەن كۈنلەردە تۇغقانچىلىقى بار يېتىمگە ياكى توپىدا ياتقان مىسكىنگە تاماق بەرمەكتۇر [14ـ16].
-
(90-سۈرە بەلەد، 16-ئايەت)أَوْ مِسْكِينًا ذَا مَتْرَبَةٍ
ياكى ئاچارچىلىق كۈندە تۇغقانچىلىقى بولغان يېتىمگە ياكى توپىدا ياتقان مىسكىن (يەنى ھالى ناچار كەمبەغەل) گە تاماق بەرمەكتۇر
ياكى ئاچارچىلىق يۈز بەرگەن كۈنلەردە تۇغقانچىلىقى بار يېتىمگە ياكى توپىدا ياتقان مىسكىنگە تاماق بەرمەكتۇر [14ـ16].
-
(90-سۈرە بەلەد، 17-ئايەت)ثُمَّ كَانَ مِنَ الَّذِينَ آمَنُوا وَتَوَاصَوْا بِالصَّبْرِ وَتَوَاصَوْا بِالْمَرْحَمَةِ
شۇنىڭ بىلەن بىللە (يەنى يۇقىرىقىلارنى قىلىش بىلەن بىللە) ئىمان ئېيتقانلاردىن، ئۆزئارا سەۋر قىلىشقا تەۋسىيە قىلىشقانلاردىن، ئۆزئارا مەرھەمەت قىلىشقا تەۋسىيە قىلىشقانلاردىن بولماقتۇر
يۇقىرىقىلارنى قىلىش بىلەن بىللە، ئىمان ئېيتقانلاردىن، ئۆزئارا سەۋر قىلىشقا تەۋسىيە قىلىشقانلاردىن، ئۆزئارا كۆيۈنۈشكە تەۋسىيە قىلىشقانلاردىن بولماقتۇر [17].
-
(90-سۈرە بەلەد، 18-ئايەت)أُولَٰئِكَ أَصْحَابُ الْمَيْمَنَةِ
ئەنە شۇلار (يەنى يۇقىرىدىكى ئىشلارنى قىلغان كىشىلەر) سائادەتمەن كىشىلەردۇر
ئەنە ئاشۇ ئىشلارنى قىلغانلار سائادەتمەن كىشىلەردۇر [18].
-
(90-سۈرە بەلەد، 19-ئايەت)وَالَّذِينَ كَفَرُوا بِآيَاتِنَا هُمْ أَصْحَابُ الْمَشْأَمَةِ
بىزنىڭ ئايەتلىرىمىزنى ئىنكار قىلغانلار بەتبەختلەردۇر
بىزنىڭ ئايەتلىرىمىزنى ئىنكار قىلغان كافىرلار ھەقىقىي بەختسىز كىشىلەردۇر [19].
-
(90-سۈرە بەلەد، 20-ئايەت)عَلَيْهِمْ نَارٌ مُؤْصَدَةٌ
ئۇلار دوزاخقا سولىنىدۇ
ئۇلار ئىشىكلىرى تاقالغان دوزاخقا سولىنىدۇ [20].