دۇخان سۈرىسى
مەككىدە نازىل بولغان، جەمئىي 59 ئايەتمەنىسى: تۈتۈن. ئاتىلىش سەۋەبى: ئاللاھ كۇففارلارنى رەسۇلۇللاھقا تەكزىب قىلغانلىقلىرى ئۈچۈن تۈتۈن بىلەن قورقۇتقان (10-ئايەت)
-
(44-سۈرە دۇخان، 1-ئايەت)بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَٰنِ الرَّحِيمِ حم
ھا، مىم
ھا، مىم (بۇ قۇرئاننىڭ سىرلىرىدىن بولۇپ، ئۇنىڭ مەنىسىنى ئاللاھ ئۆزى بىلىدۇ) [1].
-
(44-سۈرە دۇخان، 2-ئايەت)وَالْكِتَابِ الْمُبِينِ
روشەن قۇرئان بىلەن قەسەم قىلىمەن
روشەن قۇرئان بىلەن قەسەم قىلىمەن [2].
-
(44-سۈرە دۇخان، 3-ئايەت)إِنَّا أَنْزَلْنَاهُ فِي لَيْلَةٍ مُبَارَكَةٍ ۚ إِنَّا كُنَّا مُنْذِرِينَ
بىز قۇرئاننى ھەقىقەتەن مۇبارەك كېچىدە (يەنى شەبى قەدردە) نازىل قىلدۇق، بىز ھەقىقەتەن ئىنسانلارنى (قۇرئان بىلەن) ئاگاھلاندۇرغۇچى بولدۇق
بىز قۇرئاننى ھەقىقەتەن مۇبارەك بىر كېچىدە نازىل قىلدۇق. بىز ھەقىقەتەن ئاگاھلاندۇرغۇچىدۇرمىز [3].
-
(44-سۈرە دۇخان، 4-ئايەت)فِيهَا يُفْرَقُ كُلُّ أَمْرٍ حَكِيمٍ
ئۇ كېچىدە ھەر بىر ھېكمەتلىك (يەنى ھېكمەتنىڭ تەقەززاسى بويىچە قىلىنغان) ئىش (يەنى بەندىلەرنىڭ رىزقى، ئەجىلى ۋە باشقا ئەھۋالى) ئايرىلىدۇ
ئۇ كېچىدە ھەربىر ھېكمەتلىك ئىش ھۆكۈم قىلىنىپ بېكىتىلىدۇ [4].
-
(44-سۈرە دۇخان، 5-ئايەت)أَمْرًا مِنْ عِنْدِنَا ۚ إِنَّا كُنَّا مُرْسِلِينَ
(شۇ كېچە تەقدىر قىلىنغان ئىشلارنىڭ ھەممىسى) بىزنىڭ دەرگاھىمىزدىن بولغان ئىشتۇر، بىز ھەقىقەتەن (ئىنسانلارغا پەيغەمبەرلەرنى) ئەۋەتكۈچى بولدۇق
(ھۆكۈم قىلىنىپ بېكىتىلگەن بۇ ئىشلار) بىزنىڭ دەرگاھىمىزدىن بولغان بۇيرۇقتۇر، بىز ھەقىقەتەن پەيغەمبەرلەرنى ئەۋەتىپ تۇرغان ئىدۇق [5].
-
(44-سۈرە دۇخان، 6-ئايەت)رَحْمَةً مِنْ رَبِّكَ ۚ إِنَّهُ هُوَ السَّمِيعُ الْعَلِيمُ
(شۇ) پەرۋەردىگارىڭنىڭ رەھمىتىدىندۇر. ئۇ ھەقىقەتەن (بەندىلەرنىڭ سۆزلىرىنى) ئاڭلاپ تۇرغۇچىدۇر. (ئەھۋالىنى) بىلىپ تۇرغۇچىدۇر
بۇ پەرۋەردىگارىڭنىڭ رەھمىتىدۇر. ئۇ ھەقىقەتەن ھەممىنى ئاڭلاپ تۇرغۇچىدۇر، ھەممىنى بىلىپ تۇرغۇچىدۇر [6].
-
(44-سۈرە دۇخان، 7-ئايەت)رَبِّ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَمَا بَيْنَهُمَا ۖ إِنْ كُنْتُمْ مُوقِنِينَ
ئەگەر سىلەر ھەقىقىي ئىشەنگۈچى بولساڭلار، (ئۇ) ئاسمانلارنىڭ، زېمىننىڭ ۋە ئۇلارنىڭ ئارىسىدىكى نەرسىلەرنىڭ پەرۋەردىگارىدۇر
ئەگەر سىلەر ھەقىقىي ئىشەنگۈچى بولساڭلار، ئۇ ئاسمانلارنىڭ، زېمىننىڭ ۋە ئۇلارنىڭ ئارىسىدىكى نەرسىلەرنىڭ پەرۋەردىگارىدۇر [7].
-
(44-سۈرە دۇخان، 8-ئايەت)لَا إِلَٰهَ إِلَّا هُوَ يُحْيِي وَيُمِيتُ ۖ رَبُّكُمْ وَرَبُّ آبَائِكُمُ الْأَوَّلِينَ
ئۇنىڭدىن باشقا ھېچ ئىلاھ يوقتۇر. ئۇ (ئۆلۈكنى) تىرىلدۈرەلەيدۇ، (تىرىكنىڭ) جېنىنى ئالالايدۇ، ئۇ سىلەرنىڭ پەرۋەردىگارىڭلاردۇر، ئىلگىرىكى ئاتا ـ بوۋاڭلارنىڭ پەرۋەردىگارىدۇر
ئۇنىڭدىن باشقا ھېچ ئىلاھ يوقتۇر. ئۇ ئۆلۈكنى تىرىلدۈرەلەيدۇ، تىرىكنىڭ جىنىنى ئالالايدۇ، ئۇ سىلەرنىڭ پەرۋەردىگارىڭلاردۇر، ئىلگىرىكى ئاتا-بوۋاڭلارنىڭمۇ پەرۋاردىگارىدۇر [8].
-
(44-سۈرە دۇخان، 9-ئايەت)بَلْ هُمْ فِي شَكٍّ يَلْعَبُونَ
ئۇنداق ئەمەس (يەنى ئۇلار ھەقىقىي ئىشەنگۈچى ئەمەس)، بەلكى ئۇلار (قىيامەتتىن) شەكتە بولۇپ (ھەقنى ئىستىھزا قىلىپ) ئوينايدۇ
ئەكسىچە، ئۇلار بۇنىڭدىن شەكلىنىپ (ھەقنى زاڭلىق ئېتىپ) ئوينايدۇ [9].
-
(44-سۈرە دۇخان، 10-ئايەت)فَارْتَقِبْ يَوْمَ تَأْتِي السَّمَاءُ بِدُخَانٍ مُبِينٍ
(ئى مۇھەممەد!) سەن ئاسمان (ھەممە ئادەم) ئوچۇق (كۆرىدىغان) تۈتۈننى كەلتۈرىدىغان كۈندە (ئۇلارغا بولىدىغان ئازابنى) كۈتكىن
(ئى مۇھەممەد!) سەن ئاسماننى قويۇق تۈتۈن قاپلايدىغان (يەنى ئۇلارغا ئازاب چۈشىدىغان كۈننى) كۈتكىن [10].
-
(44-سۈرە دۇخان، 11-ئايەت)يَغْشَى النَّاسَ ۖ هَٰذَا عَذَابٌ أَلِيمٌ
(ئۇ تۈتۈن) كىشىلەرنى ئورىۋالىدۇ، بۇ قاتتىق ئازابتۇر
ئۇ تۈتۈن كىشىلەرنى ئورىۋالىدۇ، بۇ قاتتىق ئازابتۇر [11].
-
(44-سۈرە دۇخان، 12-ئايەت)رَبَّنَا اكْشِفْ عَنَّا الْعَذَابَ إِنَّا مُؤْمِنُونَ
(ئۇلار) «پەرۋەردىگارىمىز! بىزدىن ئازابنى كۆتۈرۈۋەتكىن، بىز ھەقىقەتەن ئىمان كەلتۈرگۈچىدۇرمىز» (دەيدۇ)
(ئازاب چۈشكەندە ئۇلار) «ئى رەببىمىز! بىزدىن بۇ ئازابنى كۆتۈرۈۋەتكىن، بىز ھەقىقەتەن ئىمان ئېيتتۇق» (دەيدۇ) [12].
-
(44-سۈرە دۇخان، 13-ئايەت)أَنَّىٰ لَهُمُ الذِّكْرَىٰ وَقَدْ جَاءَهُمْ رَسُولٌ مُبِينٌ
(ئازاب كۆتۈرۈلۈپ كەتكەندە) ئۇلار قانداقمۇ ئىبرەت ئالسۇن، ھالبۇكى، ئۇلارغا روشەن پەيغەمبەر كەلدى (شۇنداق تۇرۇقلۇق ئۇلار ئىمان ئېيتمىدى)
ئۇلارغا ھەقنى بايان قىلغۇچى پەيغەمبەر كەلگەندە، ئۇلار ئۇنىڭدىن يۈز ئۆرۈپ: «ئۇ (قۇرئاننى) كىشىلەردىن ئۆگەنگەندۇر، مەجنۇندۇر» دېگەن تۇرسا، ئەمدى ئۇلارنىڭ گېپىنىڭ قانداقمۇ پايدىسى بولسۇن؟ ]13-14].
-
(44-سۈرە دۇخان، 14-ئايەت)ثُمَّ تَوَلَّوْا عَنْهُ وَقَالُوا مُعَلَّمٌ مَجْنُونٌ
ئاندىن ئۇلار ئۇنىڭدىن يۈز ئۆرۈدى ۋە: «ئۇ ئۆگىتىلگەن (يەنى قۇرئاننى كىشىلەردىن ئۆگەنگەن) دۇر، مەجنۇندۇر» دېدى
ئۇلارغا ھەقنى بايان قىلغۇچى پەيغەمبەر كەلگەندە، ئۇلار ئۇنىڭدىن يۈز ئۆرۈپ: «ئۇ (قۇرئاننى) كىشىلەردىن ئۆگەنگەندۇر، مەجنۇندۇر» دېگەن تۇرسا، ئەمدى ئۇلارنىڭ گېپىنىڭ قانداقمۇ پايدىسى بولسۇن؟ ]13-14].
-
(44-سۈرە دۇخان، 15-ئايەت)إِنَّا كَاشِفُو الْعَذَابِ قَلِيلًا ۚ إِنَّكُمْ عَائِدُونَ
بىز ھەقىقەتەن ئازابنى (سىلەردىن) ئازغىنا ۋاقىت كۆتۈرۈۋېتىمىز، (ئاندىن) سىلەر ھەقىقەتەن (ئىلگىرىكى كاپىرلىق ھالىتىڭلارغا) قايتىۋالىسىلەر
بىز ھەقىقەتەن ئازابنى (سىلەردىن) ئازغىنا ۋاقىت كۆتۈرۈۋېتىمىز، (ئاندىن) سىلەر ھەقىقەتەن (كافىرلىق ھالىتىڭلارغا) قايتىۋالىسىلەر [15].
-
(44-سۈرە دۇخان، 16-ئايەت)يَوْمَ نَبْطِشُ الْبَطْشَةَ الْكُبْرَىٰ إِنَّا مُنْتَقِمُونَ
ئۇلارنى قاتتىق تۇتقان كۈنىمىزدە چوقۇم جازالايمىز
بىز قاتتىق تۇتىدىغان كۈندە ئۇلارنى چوقۇم جازالايمىز [16].
-
(44-سۈرە دۇخان، 17-ئايەت)وَلَقَدْ فَتَنَّا قَبْلَهُمْ قَوْمَ فِرْعَوْنَ وَجَاءَهُمْ رَسُولٌ كَرِيمٌ
ئۇلاردىن ئىلگىرى بىز ھەقىقەتەن پىرئەۋننىڭ قەۋمىنى سىنىدۇق، ئۇلارغا ئېسىل بىر پەيغەمبەر كەلدى
ئۇلاردىن ئىلگىرى بىز ھەقىقەتەن پىرئەۋننىڭ قەۋمىنى سىنىغان ئىدۇق، ئۇلارغا ئۇلۇغ بىر پەيغەمبەر كەلگەن ئىدى [17].
-
(44-سۈرە دۇخان، 18-ئايەت)أَنْ أَدُّوا إِلَيَّ عِبَادَ اللَّهِ ۖ إِنِّي لَكُمْ رَسُولٌ أَمِينٌ
(مۇسا ئۇلارغا ئېيتتى) «ماڭا ئاللاھنىڭ بەندىلىرىنى (يەنى بەنى ئىسرائىلنى) تاپشۇرۇپ بېرىڭلار، مەن سىلەرگە ھەقىقەتەن ئىشەنچلىك پەيغەمبەر
(مۇسا ئۇلارغا ئېيتتى) «ماڭا ئاللاھنىڭ بەندىلىرىنى (يەنى ئىسرائىل ئەۋلادىنى) تاپشۇرۇپ بېرىڭلار، مەن ھەقىقەتەن سىلەرگە ئىشەنچلىك پەيغەمبەرمەن [18].
-
(44-سۈرە دۇخان، 19-ئايەت)وَأَنْ لَا تَعْلُوا عَلَى اللَّهِ ۖ إِنِّي آتِيكُمْ بِسُلْطَانٍ مُبِينٍ
ئاللاھقا تەكەببۇرلۇق قىلماڭلار، مەن سىلەرگە ھەقىقەتەن روشەن مۆجىزە بىلەن كەلدىم
ئاللاھقا تەكەببۇرلۇق قىلماڭلار، مەن سىلەرگە ھەقىقەتەن روشەن مۆجىزە بىلەن كەلدىم [19].
-
(44-سۈرە دۇخان، 20-ئايەت)وَإِنِّي عُذْتُ بِرَبِّي وَرَبِّكُمْ أَنْ تَرْجُمُونِ
مەن ھەقىقەتەن مېنىڭ پەرۋەردىگارىم ۋە سىلەرنىڭ پەرۋەردىگارىڭلارغا سېغىنىپ، سىلەرنىڭ مېنى ئۆلتۈرۈشۈڭلاردىن پاناھ تىلەيمەن
مەن ھەقىقەتەن مېنىڭ پەرۋەردىگارىم ۋە سىلەرنىڭ پەرۋەردىگارىڭلار بولغان ئاللاھقا سېغىنىپ، سىلەرنىڭ مېنى ئۆلتۈرۈشۈڭلاردىن پاناھ تىلەيمەن [20].
-
(44-سۈرە دۇخان، 21-ئايەت)وَإِنْ لَمْ تُؤْمِنُوا لِي فَاعْتَزِلُونِ
ئەگەر ماڭا ئىمان كەلتۈرمىسەڭلار مېنى (ئۆز ھالىمغا) قويۇۋېتىڭلار»
ئەگەر ماڭا ئىمان كەلتۈرمىسەڭلار، مەندىن نېرى تۇرۇڭلار» [21].
-
(44-سۈرە دۇخان، 22-ئايەت)فَدَعَا رَبَّهُ أَنَّ هَٰؤُلَاءِ قَوْمٌ مُجْرِمُونَ
مۇسا پەرۋەردىگارىغا: «بۇلار گۇناھكار قەۋمدۇر» دەپ دۇئا قىلدى
مۇسا پەرۋەردىگارىغا: «بۇلار ھەقىقەتەن گۇناھكار قەۋم ئىكەن» دەپ قاقشىغان ئىدى، (ئاللاھ:) «سەن مېنىڭ بەندىلىرىمنى كېچىدە ئېلىپ چىقىپ كەتكىن، قوغلىغۇچىلار ھەقىقەتەن ئارقاڭلارغا چۈشىدۇ [22-23]؛
-
(44-سۈرە دۇخان، 23-ئايەت)فَأَسْرِ بِعِبَادِي لَيْلًا إِنَّكُمْ مُتَّبَعُونَ
(ئاللاھ ئېيتتى) «مېنىڭ بەندىلىرىمنى كېچىدە ئېلىپ چىقىپ كەتكىن، سىلەر ھەقىقەتەن قوغلىنىسىلەر
مۇسا پەرۋەردىگارىغا: «بۇلار ھەقىقەتەن گۇناھكار قەۋم ئىكەن» دەپ قاقشىغان ئىدى، (ئاللاھ:) «سەن مېنىڭ بەندىلىرىمنى كېچىدە ئېلىپ چىقىپ كەتكىن، قوغلىغۇچىلار ھەقىقەتەن ئارقاڭلارغا چۈشىدۇ [22-23]؛
-
(44-سۈرە دۇخان، 24-ئايەت)وَاتْرُكِ الْبَحْرَ رَهْوًا ۖ إِنَّهُمْ جُنْدٌ مُغْرَقُونَ
دېڭىزنى تىپتىنچ (يەنى سەن ئۆتۈپ بولغاندىن كېيىن قۇرۇق ھالىتى بويىچە) قويغىن، ئۇلار ھەقىقەتەن غەرق قىلىنغۇچى قوشۇندۇر»
دېڭىزنى سۈيى يېرىلغان پېتى قويغىن، ئۇلار چوقۇم غەرق قىلىنىدىغان قوشۇندۇر» دېدى [24].
-
(44-سۈرە دۇخان، 25-ئايەت)كَمْ تَرَكُوا مِنْ جَنَّاتٍ وَعُيُونٍ
ئۇلار (غەرق بولۇپ) نۇرغۇن باغلارنى، بۇلاقلارنى، زىرائەتلەرنى، چىرايلىق جايلارنى قالدۇردى
ئۇلار (غەرق بولۇپ) نۇرغۇن باغلارنى، بۇلاقلارنى، زىرائەتلەرنى، ئېسىل تۇرالغۇلارنى قالدۇرۇپ كەتتى [25ـ26].
-
(44-سۈرە دۇخان، 26-ئايەت)وَزُرُوعٍ وَمَقَامٍ كَرِيمٍ
ئۇلار (غەرق بولۇپ) نۇرغۇن باغلارنى، بۇلاقلارنى، زىرائەتلەرنى، چىرايلىق جايلارنى قالدۇردى
ئۇلار (غەرق بولۇپ) نۇرغۇن باغلارنى، بۇلاقلارنى، زىرائەتلەرنى، ئېسىل تۇرالغۇلارنى قالدۇرۇپ كەتتى [25ـ26].
-
(44-سۈرە دۇخان، 27-ئايەت)وَنَعْمَةٍ كَانُوا فِيهَا فَاكِهِينَ
ئۇلار بەھرىمەن بولۇۋاتقان نېمەتلەرنى قالدۇردى
شۇنىڭدەك ئۇلار بەھرىمەن بولۇۋاتقان نېمەتلەرنى قالدۇرۇپ كەتتى [27].
-
(44-سۈرە دۇخان، 28-ئايەت)كَذَٰلِكَ ۖ وَأَوْرَثْنَاهَا قَوْمًا آخَرِينَ
شۇنداق قىلىپ، ئۇلارنى باشقىلارغا (يەنى بەنى ئىسرائىلغا) مىراس قىلىپ بەردۇق
شۇنداق قىلىپ ئۇلار قالدۇرۇپ كەتكەن نەرسىلەرنى باشقىلارغا (يەنى ئىسرائىل ئەۋلادىغا) مىراس قىلىپ بەردۇق [28].
-
(44-سۈرە دۇخان، 29-ئايەت)فَمَا بَكَتْ عَلَيْهِمُ السَّمَاءُ وَالْأَرْضُ وَمَا كَانُوا مُنْظَرِينَ
ئۇلارغا ئاسمانمۇ، زېمىنمۇ يىغلىمىدى، ئۇلارغا مۆھلەتمۇ بېرىلمىدى
ئۇلارغا ئاسمانمۇ، زېمىنمۇ يىغلىمىدى، ئۇلارغا مۆھلەتمۇ بېرىلمىدى [29].
-
(44-سۈرە دۇخان، 30-ئايەت)وَلَقَدْ نَجَّيْنَا بَنِي إِسْرَائِيلَ مِنَ الْعَذَابِ الْمُهِينِ
شەك ـ شۈبھىسىزكى، بىز ئىسرائىل ئەۋلادىنى خار قىلغۇچى ئازابتىن – پىرئەۋن (ئازابى) دىن قۇتقۇزدۇق، پىرئەۋن ھەقىقەتەن مۇتەكەببىر ئىدى، ھەددىدىن ئاشقۇچىلاردىن ئىدى
شەك ـ شۈبھىسىزكى، بىز ئىسرائىل ئەۋلادىنى پىرئەۋىننىڭ خار قىلغۇچى ئازابىدىن قۇتقۇزدۇق. پىرئەۋن ھەقىقەتەن مۇتەكەببىر ئىدى، ھەددىدىن ئاشقۇچى ئىدى [30 ـ 31].
-
(44-سۈرە دۇخان، 31-ئايەت)مِنْ فِرْعَوْنَ ۚ إِنَّهُ كَانَ عَالِيًا مِنَ الْمُسْرِفِينَ
شەك ـ شۈبھىسىزكى، بىز ئىسرائىل ئەۋلادىنى خار قىلغۇچى ئازابتىن – پىرئەۋن (ئازابى) دىن قۇتقۇزدۇق، پىرئەۋن ھەقىقەتەن مۇتەكەببىر ئىدى، ھەددىدىن ئاشقۇچىلاردىن ئىدى
شەك ـ شۈبھىسىزكى، بىز ئىسرائىل ئەۋلادىنى پىرئەۋىننىڭ خار قىلغۇچى ئازابىدىن قۇتقۇزدۇق. پىرئەۋن ھەقىقەتەن مۇتەكەببىر ئىدى، ھەددىدىن ئاشقۇچى ئىدى [30 ـ 31].
-
(44-سۈرە دۇخان، 32-ئايەت)وَلَقَدِ اخْتَرْنَاهُمْ عَلَىٰ عِلْمٍ عَلَى الْعَالَمِينَ
ئۇلارنى بىلىپ تۇرۇپ (ئۆز زامانىدىكى) جاھان ئەھلىدىن ئارتۇق قىلدۇق
بىز (ئىسرائىل ئەۋلادىنىڭ ئەھۋالىنى) بىلىپ، ئۇلارنى (ئۆز زامانىدىكى) جاھان ئەھلىدىن ئارتۇق قىلدۇق [32].
-
(44-سۈرە دۇخان، 33-ئايەت)وَآتَيْنَاهُمْ مِنَ الْآيَاتِ مَا فِيهِ بَلَاءٌ مُبِينٌ
ئۇلارغا (يەنى تەپەككۇر قىلغۇچىلارغا) روشەن سىناق بار نۇرغۇن مۆجىزىلەرنى ئاتا قىلدۇق
ئۇلارغا روشەن سىناق بار نۇرغۇن مۆجىزىلەرنى ئاتا قىلدۇق [33].
-
(44-سۈرە دۇخان، 34-ئايەت)إِنَّ هَٰؤُلَاءِ لَيَقُولُونَ
بۇلار (يەنى قۇرەيش كۇففارلىرى) چوقۇم ئېيتىدۇ:
بۇلار (يەنى قۇرەيش كافىرلىرى) چوقۇم ئېيتىدۇ [34]:
-
(44-سۈرە دۇخان، 35-ئايەت)إِنْ هِيَ إِلَّا مَوْتَتُنَا الْأُولَىٰ وَمَا نَحْنُ بِمُنْشَرِينَ
«پەقەت بىرلا قېتىم ئۆلىمىز، قايتا تىرىلمەيمىز، ئەگەر (ئاخىرەت بار دېگەن سۆزۈڭلاردا) راستچىل بولساڭلار، بىزنىڭ ئاتا ـ بوۋىلىرىمىزنى (تىرىلدۈرۈپ) ئەكېلىپ بېقىڭلار»
«پەقەت بىرلا قېتىم ئۆلىمىز، تىرىلمەيمىز، ئەگەر (ئاخىرەتتە تىرىلىمىز دېگەن) سۆزۈڭلار راست بولىدىغان بولسا، سىلەر بىزنىڭ ئاتا ـ بوۋىلىرىمىزنى (تىرىلدۈرۈپ) ئەكېلىپ بېقىڭلار» [35ـ36].
-
(44-سۈرە دۇخان، 36-ئايەت)فَأْتُوا بِآبَائِنَا إِنْ كُنْتُمْ صَادِقِينَ
«پەقەت بىرلا قېتىم ئۆلىمىز، قايتا تىرىلمەيمىز، ئەگەر (ئاخىرەت بار دېگەن سۆزۈڭلاردا) راستچىل بولساڭلار، بىزنىڭ ئاتا ـ بوۋىلىرىمىزنى (تىرىلدۈرۈپ) ئەكېلىپ بېقىڭلار»
«پەقەت بىرلا قېتىم ئۆلىمىز، تىرىلمەيمىز، ئەگەر (ئاخىرەتتە تىرىلىمىز دېگەن) سۆزۈڭلار راست بولىدىغان بولسا، سىلەر بىزنىڭ ئاتا ـ بوۋىلىرىمىزنى (تىرىلدۈرۈپ) ئەكېلىپ بېقىڭلار» [35ـ36].
-
(44-سۈرە دۇخان، 37-ئايەت)أَهُمْ خَيْرٌ أَمْ قَوْمُ تُبَّعٍ وَالَّذِينَ مِنْ قَبْلِهِمْ ۚ أَهْلَكْنَاهُمْ ۖ إِنَّهُمْ كَانُوا مُجْرِمِينَ
ئۇلار (يەنى مۇشرىكلار) كۈچلۈكمۇ ياكى تۈببە قەۋمىمۇ؟ ئۇلاردىن ئىلگىرى ئۆتكەن (نۇرغۇن) قەۋملەرنى ھالاك قىلدۇق. چۈنكى ئۇلار گۇناھكار ئىدى
ئۇلار (يەنى مۇشرىكلار) كۈچلۈكمۇ؟ ياكى تۇببە قەۋمىمۇ؟ ئۇلاردىن ئىلگىرى ئۆتكەنلەرنى ھالاك قىلدۇق. چۈنكى، ئۇلار گۇناھكار ئىدى [37].
-
(44-سۈرە دۇخان، 38-ئايەت)وَمَا خَلَقْنَا السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضَ وَمَا بَيْنَهُمَا لَاعِبِينَ
ئاسمانلارنى، زېمىننى ۋە ئۇلارنىڭ ئارىسىدىكى نەرسىلەرنى ئويناپ (يەنى بىكارغا) ياراتقىنىمىز يوق
ئاسمانلارنى، زېمىننى ۋە ئۇلارنىڭ ئارىسىدىكى نەرسىلەرنى بىكاردىن-بىكار ياراتقىنىمىز يوق [38].
-
(44-سۈرە دۇخان، 39-ئايەت)مَا خَلَقْنَاهُمَا إِلَّا بِالْحَقِّ وَلَٰكِنَّ أَكْثَرَهُمْ لَا يَعْلَمُونَ
ئۇلارنى بىز پەقەت ھەق ياراتتۇق ۋەلېكىن ئىنسانلارنىڭ تولىسى (بۇنى) بىلمەيدۇ
ئۇلارنى بىز پەقەت ھېكمەت بىلەن ياراتتۇق، لېكىن ئىنسانلارنىڭ كۆپىنچىسى بۇنى بىلمەيدۇ [39].
-
(44-سۈرە دۇخان، 40-ئايەت)إِنَّ يَوْمَ الْفَصْلِ مِيقَاتُهُمْ أَجْمَعِينَ
باتىل بىلەن ھەقنى ئايرىيدىغان كۈن (يەنى قىيامەت كۈنى) ئىنسانلارنىڭ ھەممىسىنىڭ (ھېسابى ئۈچۈن) تەيىنلەنگەن ۋاقىتتۇر
باتىل بىلەن ھەقنى ئايرىيدىغان قىيامەت كۈنى ئىنسانلارنىڭ ھەممىسى ئۈچۈن تەيىنلەنگەن ۋاقىتتۇر [40].
-
(44-سۈرە دۇخان، 41-ئايەت)يَوْمَ لَا يُغْنِي مَوْلًى عَنْ مَوْلًى شَيْئًا وَلَا هُمْ يُنْصَرُونَ
ئۇ كۈندە دوست دوستقا ھېچ نەرسىگە ئەسقاتمايدۇ، ئۇلار ياردەمگىمۇ ئېرىشەلمەيدۇ
ئۇ كۈندە دوست دوستقا قىلچە ئەسقاتمايدۇ، ئۇلار ياردەمگىمۇ ئېرىشەلمەيدۇ [41].
-
(44-سۈرە دۇخان، 42-ئايەت)إِلَّا مَنْ رَحِمَ اللَّهُ ۚ إِنَّهُ هُوَ الْعَزِيزُ الرَّحِيمُ
پەقەت ئاللاھ رەھمەت قىلغان كىشى بۇنىڭدىن مۇستەسنا. ئاللاھ ھەقىقەتەن غالىبتۇر، ناھايىتى مېھرىباندۇر
پەقەت ئاللاھ رەھمەت قىلغان كىشى بۇنىڭدىن مۇستەسنا. ئاللاھ ھەقىقەتەن غالىبتۇر، ناھايىتى مېھرىباندۇر [42].
-
(44-سۈرە دۇخان، 43-ئايەت)إِنَّ شَجَرَتَ الزَّقُّومِ
زەققۇم دەرىخى ھەقىقەتەن گۇناھكارلارنىڭ تامىقىدۇر
زەققۇم دەرىخى ھەقىقەتەن گۇناھكارلارنىڭ تامىقىدۇر [43ـ44].
-
(44-سۈرە دۇخان، 44-ئايەت)طَعَامُ الْأَثِيمِ
زەققۇم دەرىخى ھەقىقەتەن گۇناھكارلارنىڭ تامىقىدۇر
زەققۇم دەرىخى ھەقىقەتەن گۇناھكارلارنىڭ تامىقىدۇر [43ـ44].
-
(44-سۈرە دۇخان، 45-ئايەت)كَالْمُهْلِ يَغْلِي فِي الْبُطُونِ
ئۇ ئېرىتىلگەن مىستەك (قىزىق) دۇر، ئۇ قورساقلاردا قايناقسۇدەك قاينايدۇ
ئۇ قىزىتىلغان ياغدەك قىزىقتۇر، ئۇ قورساقلاردا قايناقسۇدەك قاينايدۇ [45ـ46].
-
(44-سۈرە دۇخان، 46-ئايەت)كَغَلْيِ الْحَمِيمِ
ئۇ ئېرىتىلگەن مىستەك (قىزىق) دۇر، ئۇ قورساقلاردا قايناقسۇدەك قاينايدۇ
ئۇ قىزىتىلغان ياغدەك قىزىقتۇر، ئۇ قورساقلاردا قايناقسۇدەك قاينايدۇ [45ـ46].
-
(44-سۈرە دۇخان، 47-ئايەت)خُذُوهُ فَاعْتِلُوهُ إِلَىٰ سَوَاءِ الْجَحِيمِ
(دوزاخقا مۇئەككەل پەرىشتىلەرگە) «ئۇنى تۇتۇپ سۆرەپ دوزاخنىڭ ئوتتۇرىسىغا ئېلىپ بېرىڭلار، ئاندىن ئۇنىڭ بېشىغا قايناقسۇ قۇيۇپ ئازابلاڭلار» دېيىلىدۇ
(دوزاخقا مۇئەككەل پەرىشتىلەرگە) «ئۇنى تۇتۇپ سۆرەپ دوزاخنىڭ ئوتتۇرىسىغا ئېلىپ بېرىڭلار، ئاندىن ئۇنىڭ بېشىغا قايناق سۇ قۇيۇپ ئازابلاڭلار» دېيىلىدۇ [47ـ48].
-
(44-سۈرە دۇخان، 48-ئايەت)ثُمَّ صُبُّوا فَوْقَ رَأْسِهِ مِنْ عَذَابِ الْحَمِيمِ
(دوزاخقا مۇئەككەل پەرىشتىلەرگە) «ئۇنى تۇتۇپ سۆرەپ دوزاخنىڭ ئوتتۇرىسىغا ئېلىپ بېرىڭلار، ئاندىن ئۇنىڭ بېشىغا قايناقسۇ قۇيۇپ ئازابلاڭلار» دېيىلىدۇ
(دوزاخقا مۇئەككەل پەرىشتىلەرگە) «ئۇنى تۇتۇپ سۆرەپ دوزاخنىڭ ئوتتۇرىسىغا ئېلىپ بېرىڭلار، ئاندىن ئۇنىڭ بېشىغا قايناق سۇ قۇيۇپ ئازابلاڭلار» دېيىلىدۇ [47ـ48].
-
(44-سۈرە دۇخان، 49-ئايەت)ذُقْ إِنَّكَ أَنْتَ الْعَزِيزُ الْكَرِيمُ
(ئۇنىڭغا خارلاش ۋە مەسخىرە قىلىش يۈزىسىدىن) «(بۇ ئازابنى) تېتىغىن، سەن ھەقىقەتەن ئىززەتلىك ئۇلۇغ زات ئىدىڭ
(ئۇنىڭغا) «(بۇ ئازابنى) تېتىغىن، سەن ھەقىقەتەن ئىززەتلىك ئۇلۇغ زات ئىدىڭ [49].
-
(44-سۈرە دۇخان، 50-ئايەت)إِنَّ هَٰذَا مَا كُنْتُمْ بِهِ تَمْتَرُونَ
بۇ (ئازاب) ھەقىقەتەن (ھايات ۋاقتىڭلاردا) سىلەر شەكلەنگەن نەرسىدۇر» دېيىلىدۇ
شۈبھىسىزكى، بۇ سىلەر (ھايات ۋاقتىڭلاردا) شەكلەنگەن ئازابتۇر» دېيىلىدۇ [50].
-
(44-سۈرە دۇخان، 51-ئايەت)إِنَّ الْمُتَّقِينَ فِي مَقَامٍ أَمِينٍ
تەقۋادارلار ھەقىقەتەن بىخەتەر جايدا بولىدۇ
تەقۋادارلار چوقۇم بىخەتەر جايدا بولىدۇ [51].
-
(44-سۈرە دۇخان، 52-ئايەت)فِي جَنَّاتٍ وَعُيُونٍ
باغلاردا، بۇلاقلارنىڭ ئارىسىدا بولىدۇ
باغلاردا، بۇلاقلارنىڭ ئارىسىدا بولىدۇ [52].
-
(44-سۈرە دۇخان، 53-ئايەت)يَلْبَسُونَ مِنْ سُنْدُسٍ وَإِسْتَبْرَقٍ مُتَقَابِلِينَ
ئۇلار قېلىن، يۇپقا يىپەك كىيىملەرنى كىيىپ بىر ـ بىرىگە قاراپ ئولتۇرۇشىدۇ
ئۇلار قېلىن، يۇپقا يىپەك كىيىملەرنى كىيىپ بىر ـ بىرىگە قاراپ ئولتۇرۇشىدۇ [53].
-
(44-سۈرە دۇخان، 54-ئايەت)كَذَٰلِكَ وَزَوَّجْنَاهُمْ بِحُورٍ عِينٍ
(ئۇلارنى تۈرلۈك ھۆرمەتلەر بىلەن) مۇشۇنداق ئىكرام قىلدۇق، شەھلا كۆزلۈك ھۆرلەرنى ئۇلارغا جۈپ قىلىمىز
ئۇلارنى مۇشۇنداق ھۆرمەتلەيمىز، شەھلا كۆزلۈك ھۆرلەرنى ئۇلارغا جۈپ قىلىپ بېرىمىز [54].
-
(44-سۈرە دۇخان، 55-ئايەت)يَدْعُونَ فِيهَا بِكُلِّ فَاكِهَةٍ آمِنِينَ
ئۇلار جەننەتتە (مەيدە ئېغىرلىشىش ۋە كېسەللىكلەردىن) ئەمىن بولغان ھالدا (خىزمەتچىلەردىن) ھەممە مېۋىلەرنى (كەلتۈرۈشنى) تەلەپ قىلىدۇ
ئۇلار جەننەتتە خاتىرجەم ھالدا ھەرخىل مېۋىلەرنى ئەكەلدۈرۈپ تۇرىدۇ [55].
-
(44-سۈرە دۇخان، 56-ئايەت)لَا يَذُوقُونَ فِيهَا الْمَوْتَ إِلَّا الْمَوْتَةَ الْأُولَىٰ ۖ وَوَقَاهُمْ عَذَابَ الْجَحِيمِ
ئۇلار ئىلگىرىكى (يەنى دۇنيادىكى) ئۆلۈمدىن باشقا (جەننەتتە) ھېچقانداق ئۆلۈمنى تېتىمايدۇ، ئاللاھ ئۇلارنى دوزاخ ئازابىدىن ساقلايدۇ
ئۇلار ئىلگىرىكى ئۆلۈمدىن باشقا ھېچقانداق ئۆلۈمنى تېتىمايدۇ، ئاللاھ ئۇلارنى دوزاخ ئازابىدىن ساقلايدۇ [56].
-
(44-سۈرە دۇخان، 57-ئايەت)فَضْلًا مِنْ رَبِّكَ ۚ ذَٰلِكَ هُوَ الْفَوْزُ الْعَظِيمُ
(بۇ) پەرۋەردىگارىڭنىڭ مەرھەمىتىدىندۇر، بۇ زور مۇۋەپپەقىيەتتۇر
بۇ پەرۋەردىگارىڭنىڭ ئىنئامىدۇر، بۇ زور مۇۋەپپەقىيەتتۇر [57].
-
(44-سۈرە دۇخان، 58-ئايەت)فَإِنَّمَا يَسَّرْنَاهُ بِلِسَانِكَ لَعَلَّهُمْ يَتَذَكَّرُونَ
ئۇلارنىڭ ۋەز ـ نەسىھەت ئېلىشى ئۈچۈن قۇرئاننى سېنىڭ تىلىڭ بىلەن ئاسانلاشتۇرۇپ بەردۇق
(ئى مۇھەممەد!) بىز قۇرئاننى سېنىڭ تىلىڭدا نازىل قىىلىپ، ئۇلارنىڭ ۋەز-نەسىھەت ئېلىشىغا قولايلىق يارىتىپ بەردۇق [58].
-
(44-سۈرە دۇخان، 59-ئايەت)فَارْتَقِبْ إِنَّهُمْ مُرْتَقِبُونَ
(ئى مۇھەممەد! ئۇلارغا چۈشىدىغان ئازابنى) كۈتكىن، شۈبھىسىزكى، ئۇلار (سېنىڭ ھالاك بولۇشۇڭنى) كۈتكۈچىدۇر
سەن (ئۇلارغا ئازابنىڭ چۈشۈشىنى) كۈتكىن، ئۇلارمۇ ھەقىقەتەن كۈتۈپ تۇرغۇچىلاردۇر [59].